Covid-19 virüsü ilk olarak geçtiğimiz yıl aralık ayında Çin’in Vuhan şehrinde görüldü. 11 Mart 2020’de Dünya Sağlık Örgütü, bunun bir pandemi olduğunu ilan etti ve aynı gün Türkiye’de de Sağlık Bakanlığı tarafından ilk koronavirüs vakası açıklandı. Bugün tüm dünyada vaka sayısı 67 milyonu, ölümler de 1,5 milyonu geçmiş durumda. Türkiye’de Sağlık Bakanlığının resmi verilerine göre vaka sayısı 553 binlere dayandı. Ölüm sayısı da ne yazık ki 15 bini geçti.

Kışın gelmesiyle birlikte kapalı ortamlarda daha fazla zaman geçirmenin pandeminin yükünü artırdığını belirten Academic Hospital Göğüs Hastalıkları Uzmanı ve Öğretim Üyesi Doktor Nilüfer Aykaç, havalandırmaların yetersizliğine, virüsün güneş ışığından uzak, soğuk ve kuru koşulları sevmesine dikkat çekiyor. Tüm salgın hastalıklarda olduğu gibi Covid-19’da da kişisel önlemlerin çok önemli olduğunu söyleyen Aykaç, Covid-19 pandemisinde maske takmanın, fiziksel mesafeyi korumanın ve kişisel hijyene özen göstermenin hastalıktan korunmak için oldukça etkili olduğunu sözlerine ekliyor.

Maske takmak ve elleri sık sık yıkamak

Covid-19, hasta bireylerin öksürmeleri ve aksırmaları ile ortama saçılan damlacıklar yoluyla bulaşır. Hastaların solunum parçacıklarıyla kirlenmiş yüzeylere dokunmak, sonrasında da elleri yıkamadan yüz, göz, burun veya ağıza götürmek de virüsün yayılmasına neden olur. Dolayısıyla Covid-19’dan korunmak için alınacak en önemli tedbirlerden biri, elleri sık sık sabun ve suyla yıkamaktır. Alkol bazlı el antiseptikleri ve kolonya da elleri dezenfekte etmekte etkilidir. Ayrıca maske takmak solunum yoluyla bulaşan hastalıkları önlemenin en temel ve en kolay yoludur. Burnunuzu içine alacak şekilde maskenizi düzgün bir şekilde takarsanız, virüslerden korunabilirsiniz.

Fiziksel mesafenin korunması

Covid-19 temas ve solunum yoluyla bulaştığı için kalabalık grupların yer aldığı alanlarda bulunmamaya özen gösterin. Maskeniz yüzünüzde olsa bile yakın temastan mümkün olduğunca kaçının. Özellikle salgının arttığı şu günlerde, zorunlu olmadıkça kapalı mekanlara gitmeyin. Kutlama, tören gibi faaliyetlere katılmayın. En az iki metre fiziksel mesafeyi koruyarak ve karşılıklı maske takarak virüsün bulaşıcılığını önemli ölçüde azaltabilirsiniz.

Covid-19’da aşıların etkisi

Dünyada ve Türkiye’de Covid-19 için aşı çalışmaları sürerken diğer aşıların önemini de vurgulamak gerekir. Kış aylarında influenza (grip) vakaları oldukça yaygınlaşır. Grip, Covid-19’la benzer klinik ve radyolojik bulgulara sahip olması nedeniyle tanı ve tedavi zorluklarını beraberinde getirir. Bu nedenle özellikle bu dönemde grip ve zatürre aşıları daha da büyük önem kazanır. Yapılan araştırmalarda grip aşısı olan kişilerde Covid-19’un daha hafif geçirildiğine ve ölüm oranlarının azaldığına dair bildirimler vardır. Özellikle sağlık çalışanlarının, altta yatan bir hastalığı olanların, 65 yaş üstü bireylerin ve kalabalık ortamlarda çalışmak zorunda kalanların aşı yaptırması büyük önem taşır. 65 yaş üstü bireylere ve özellikle kronik bronşit, astım, kronik böbrek, kanser ve kalp hastalığı bulunanlara ayrıca zatürre aşısı da yapılmalıdır.

Bulaş zincirinin kırılması

Tüm bu kişisel önlemlerin yanı sıra pandemilerde asıl önemli olan bulaş zincirinin kırılmasıdır. Bu nedenle filyasyon çalışmaları, şeffaf veri paylaşımı ve yaygın test yapılması salgını kontrol altına almanın temel yollarıdır. Ayrıca Covid-19 hastaları izole edilmelidir. Hiç akıldan çıkarılmaması gereken ana strateji salgınla mücadelenin hastanelerde değil, sahada kazanılacağıdır.